Жаркент әулие ағаш: «Әулиеағаш» – жеті ғасырдың куәсі — 09.10.2017: ақпараттық-танымдық сайт

«Әулиеағаш» – жеті ғасырдың куәсі — 09.10.2017: ақпараттық-танымдық сайт

Жаркент жерінде жеті ғасырдан бері өсіп тұрған, тамыры тереңде жатқан алып ағаш бар. Оны жергілікті халық «Әулеағаш» деп атап кеткен. Негізі бұл қарғаштың тұқымы. Жеті адамның құшағы әрең-әрең жететін алып ағашты төрткүл дүниенің үш қана жерінен кездестіруге болады. Бірі – көрші Қытайда, келесісі – Меккеде, ал үшіншісі, осы – Жаркенттегі «Әулиеағашы».

Ағаш қайдан пайда болған?

Киелі ағаш қазақ жеріне қалай өсіп шыққандығы туралы мынандай аңыздар кездеседі. Тәңірдің сүйікті деген 7 құлы осы өлкеден Меккеге қарай өткен екен, сол жеті кісінің ішіндегі Жаратқанның ықыласына бөленген біреуі жатар уақытта аса таяғын жерге қадап қояды. Таң ата әлгі асасы тамыр жайып, көктеп кетіпті. Бұл кереметке таң-тамаша болып, Аллаға шүкіршілік етіп тұрғанда, «асаға тимей, өссін» деген аян алады. Осыдан кейін ағаш терең тамырлап, бүгінге дейін жетіп, 700 жылды артқа тастап жайқалып тұр. Тағы бір әңгімеде Бейбасы атты көпес Ұлы Жібек жолы жанданып тұрған уақыттары Меккеге арнайы саудамен бара жатып, осында тынығып алмаққа бекініп, қолындағы таяғын шаншып қояды. Ертеңгісін оның орнында жайқалған ағашты көріп, тимей өз жолымен кеткен екен деседі. Қарағаштар ары кетсе 60-70 жыл ғана жайқалып тұратындықтан, бұл киелі ағаштың әлі күнге дейін өмір сүріп келе жатқанына ғалымдардың өзі таңданып отыр. 

Пенденің тілегін қабыл алатын ағаш…

Қоқан мен Хиуа хандықтарының дүркіреп тұрған уақытында Шойнақ атты батырдың жары бала көтере алмай жүреді де, қасиетті ағаштың түбіне түнеуге келеді. Алладан перзент сұраған бәйбішенің көзі ілініп кеткенде, түсіне ақ сақалды қария кіріп, үш ұлды болатынын, ол ұлдарының атын Жантас, Бектас, Ертас деп қою керектігін айтады. Расымен батырдың әйелі құрсақ көтеріп, бірінші ұлы дүниеге келеді. Оның атын Жантас қояды, артын іле Бектас өмірге келеді. Үшінші баласы туылғанда бәйбіше кім қою керегін ұмытып қалып, Ақпұшық деп атай салады. Осы түні баяғы ақ сақалды қария кіріп, «неге балаңның атын өзгерттің, саған қажет болмаса, біз алып кетеміз» дейді. Бұл түсінен шошынып оянған ана сәбиінің шетінеп кеткенін көреді.

Адам баласында сенім деген жақсы ұғым бар. Ол – адамның қоршаған ортаға, ақиқатқа көзқарасын, қарым-қатынасын анықтайтын түсінік. Қазақ салт-дәстүрлерінің ықпалды бөлшегі, ғасырлар бойы келе жатқан тәрбие институты бар: қабірлерге, әулиелерге зиярат ету, сену, тәу ету. Ондай орындардың «киелі» атағына ие болуы – сол жердің халық санасында діни-аңыздық түсінікпен кірігуінде жатыр. Әулиеге табыну, тәу ету – жаңа пайымды қалыптастырған құдіретті күштердің атадан балаға мұра секілді келе жатқан ежелгі идеялардың ықпалы. «Әулиеағаштың» да осындай құдіреттілігі жайлы бұл күнге жеткен аңыздардан жеткілікті.

Қасиетті ағаштың киесі ұрады

Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталған уақыты болса керек. Елуге жуық шешен отбасы осы аймаққа қоныс аударады. Жергілікті тұрғындар бұл ағаштың киелі екенін айтып, ескерткеніне қарамай, бір адам отын іздеп жүріп, бұтағын сындырып, үйіне апарған екен. Ертеңіне ауыл адамдары сол отбасының түгелімен көз жұмғандарын көреді. Олардың өліміне Әулиеағаштың рұқсатсыз әкелінген бұтағы себеп болса керек. Тағы бір әңгімеде ауыл адамдары осында дәрет сындырған әйелдің беті қисайып кеткенін баяндайды.

«Әулиеағаштың» киелілігін дәлелдейтін бірнеше әңгімелер ауыздан-ауызға  тарап кеткен. Оның бір бұтағын сындырам деп, бақытсыздыққа тап болған адамдардың тағдыры естіген жұрт, осы жердің киелі екеніне еріксіз сенеді. Сендіру және өзін-өзі сендіру ғылымда автосуггестия деп аталады. Яғни, сендіруге бағытталған обьект пен субьект бір-біріне лайық болса, адамның санасы соны дұрыс деп қабылдайды. Адамдағы қадағалау функциясының төмендеуінен, өзінше тұжырым жасамай, еріксіз айтылған әңгімеге сенеді.

Тылсымға толы табиғат бөлшегі

Әулиеағашына тек тәу етіп емес, тамашалау үшін де келіп жатқандар жеткілікті. Олардың ішінде тіпті алыс-жақын шетелдің адамдары да бар. Бірде Америкадан келген ғалым ағашты суретке түсіргісі келеді. Дәл сол сәт оның фотоаппараты жұмыс жасамай, әбден әбігерге түседі. Осылайша ғалым әлемде сирек кездесетін ағаштан бірде-бір фото түсіре алмай, еліне аттанған екен. Тағы бір оқиғада қуаты таусылған суретке түсіретін құрылғы өзінен-өзі қосылып кетіп, ал қайтар жолда қайтадан істен шыққаны айтылады.

Ағаштың жанында бір тамырдан таралып тұрған жеті бірдей жас ағаш өсіп тұр. Халық оны «7 ағайынды» деп атап кеткен. Сол секілді «Бозбала мен бойжеткен» деп аталатын шынар бар. Осы ағаштың ортасынан өткен әйел адамдары көп ұзамай бала көтеріп, ана атанады екен. Ал киелі ағаштан тамшылап тұрған су бірнеше ауруға шипа. Сондай-ақ, «Әулиеағаштың» айналасынан қаумалап өскен көрікті ағаштарды көресіз. Олар құдды адам қолынан отырғызылғандай тізіліп тұр. Бірақ, ол табиғаттың өз шеберлігімен жасалған саябақ. Бір ғажабы мұндағы ағаштар құбылаға қарай иіліп тұрғаны. Жергілікті тұрғындар мұны да қасиетті жердің бір белгісі ретінде қарайды.

Ормандағы ағаштардың қисайып кетуінің бірнеше себебі бар:

— қарағаш күтім көрмегендіктен, бір жағына қисайып өседі,
— олар қаулап өсіп, бір-біріне кедергі келтіреді, сол үшін тік өсе алмай қалуы мүмкін,
— Жоңғар қақпасынан соққан желдің әсері.

Әлі күнге дейін дертіне дауа іздеген адамдар, жеті ғасырлық тарихты өткеріп тұрған ағашты тамашалауға келушілердің аяқ аласы басылған емес.

Әулиеағаштағы «Киелі ағаш»

Жеті ғасырдан астам тарихы бар, жеті адамның құшағы әрең жететін қасиетті ағаш Моңғол шапқыншылығы кезінде 1500 әскерді қалқалап жаудан аман алып қалған

ҚР Мәдениет және спорт министрлігі үстіміздегі жылы Ұлы Дала елінің әулиелі, киелі жерлерін түгелдеп, қасиет қонып, құт дарыған жерлер туралы деректі фильм түсіруді қолға алды. Мақсаты: Қазақстанның киелі жерлерінің тізімін жасап, олардың тарихы мен тағдырын танып білу. Осыған дейін айтып өткеніміздей министрліктің тапсырысымен, ұйымдастырумен «Киелі Қазақстан» деректі фильмін түсіру тобы, оңтүстік өңірге сапар шекті, атап айтқанда Алматы облысы, Жамбыл облысы, ОҚО. Сол тарихи сапардың басын Алматы облысындағы Әулиеағаш елдімекеніндегі «Киелі ағаш» атты қасиетті жерден бастадық. Деректі фильмді түсіру барысында Киелі ағаш мешітінің шырақшысы Рая апайымызбен 700 жылдан әрі тарихы бар ағаштың саясында терең әңгіме-дүкен құрғанбыз.

Рая Нұржапарқызы, шырақшы: Бұл киелі ағаштың жеті ғасырдан астам тарихы бар, мұндай ағаштар әлемде тек қана үш елде бар, соның бірі бізде қалғаны екеуі Қытай мен Түркияда. Аңыз бойынша Жеті әулие баба осы жерге түнеген, соның ішінде Шамшырақ деген әулиенің асатаяғы болған. Бұл ағаштың қасиеттілігі сол жеті ғасырдан бері солмай өсіп келеді және жан-жағына бір бағыт бойынша тарап өсуде. Бұл ағашты ешкім арнайы өсірген жоқ. Осы жердің қасиеттілігін біліп қолға алу 1999 жылдан бастап жүзеге асырыла бастады. Біз келгенде София қажы болды, бізді алып келген сол, ол кісінің баласы қайтыс болып, аян бойынша осында келген, бұл жерге жайдан-жай келмедік, бізді әруақ алып келді, содан бері он сегіз жыл өтті біз осы жерде тұрақтап қалдық. Маған дейін Киелі ағаштың шырақшысы менің жолдасым Қадыр Мұқанұлы болды, жолдасымның дүниеден өткеніне он бес жыл өтті, содан бері мен аманат қылып шырақшылықты атқарып келемін. Бұл ағаштың қасиеттілігін бұрыннан ауыл ақсақалдары, үлкендері айтатын, оңды-солды жүрмеңдер, ағашқа тиіспеңдер деп кейін қолға алғаннан соң бізде келген адамдарды қарсы алатындай мүмкіндік жасадық. Тағы бір ерекшілігі осы ағаштан жеті ағаш тарап тұр, ерекшелігі сол бір түптен жеті ағаш өсіп тұр, бұл басында айтып кеткен жеті әулиені меңзеп тұр, осы ағаштың суы түрлі ауруларға ем болып саналады, әсіресе тері ауруларына таптырмас шипа. Бұл зерттеліп дәлелденген нәрсе. Бұрындары ағаштан кең көлемде су ағып тұратын кейін келе бітеліп қазір аз ғана сығырайып ағатын болды.

Ағашқа қатысты аңыздарға келсек Моңғол шапқыншылығы кезінде, Шыңғыс ханның қаһарлы әскерінен 1500 атты әскерді осы ағаш қалқалап аман алып қалған. Одан бөлек Шормақ деген батырдың перзенті болмай сол елдің үлкен кісісі осы жерге келіп арнайы батыр үшін перзент сұрап, дұға тілеп түнейді, сонда түсіне аян беру арқылы батырдың үш балалы болатынын екеуі жақын арада, енді біреуі кейінірек дүниеге келетінін ескертеді. Аян бойынша дүниеге келген баланың есімін Ертас деп қоюын талап еткен, бір өкініштісі ер бала дүниеге келгенде аян бойынша қойылған есімін ұмытып қалады да басқаша қояды (Ақпұшық), көп уақыт өтпей сәби шетінеп кетеді. Кейін үлкен кісінің түсіне кіріп, сен баланың есімін біз айтқандай етіп қоймадың сәби саған керек болмаса бізге керек, біз алып кеттік деген аян қалдырады.

Қазіргі таңда бұл киелі ағашқа дұға тілеп ниеттеніп келетін адамдардың саны артуда. Перзентсіздер перзент сұрап, жолсыздар жол сұрап келеді. Әулиелік жолға түсіп, бойына кие қонған адамдар осы жерден өз-өздерін тауып жатады. Емдік қасиетіне байланысты бір мысалы айтып кетейін, Алматыдан мүгедек арбасына таңылған қыз бала келді, ниет етіп, су ішіп, киелі ағаш басына түнеген соң, аяғынан тұрып кетті, оған өзім куә болдым.

Ағашқа қастандық жасаушыларда болды, 2010 жылы терісағымдағылар осы ағашты өртемек болған, сондағы айыптары сендер қайдағы бір ағашқа табынып, Аллаға серік қосып жатырсыңдар. Абыройға орай, киелілігі сол ағаш өртенбей аман қалды, бірақ зардап шекті. Аталған жердің тағы бір қасиеттілігі бұл жерден рұқсатсыз, орынсыз ешнәрсені алуға болмайды, бұлай дейтінім, әңгіме басында айтып кеткенімдей, әулие қонғандардың көбісі осында келеді, себебі өзіңіз білесіз кие қонған адамдар бірден өз-өзін тауып, діни жолға түсіп кетпейді, сондай жандар осында келіп өзін тапқаннан соң, осы жердің ағашынан асатаяқ алайын депте сұрап жатады, оның өзін жайдан-жай бере алмайсың, кейбіреулер рұқсатсыз алып, кейін ағаштың киесі қағып апатқа ұшырағандарда бар. Бұл дегеніміз ағаштың киесі ұрды деген сөз.

Ал, мемлекеттік тұрғыдан қорғау мәселесіне келсек, өткен ай шілденің 27-і күні облыстың тарихи-мәдени ескерткіштер мен киелі орындарды анықтау, түгелдеу, тізімін жасау жиынына қатысып осы жерді қорғап келдім, қорғау нәтижесінде «Киелі ағаш» мемлекеттің қарауына алынды, ендігі жұмыс құжат мәселесін реттеу.

Айтпақшы, тағы бір мәселе, мына еліміздегі өздеріңіз білетін «Жасыл Ел» жастар ұйымының таңбасындағы ағаш белгісі осы біздің «Киелі ағаш». Зерттеп, ағаштың қасиетіне үңілу мәселесіне келсек, 2013 жылы АҚШ-тан құрамында 123 адамы бар арнайы бір топ ғалымдар келіп, ағаштың қабығын алып зерттеуге тырысты, бірақ аппараттары жұмыс істемей анықтай алмады. Демек, техниканы тыңдамайды деген сөз. Ал, осы жылы Италиядан арнайы биолог маманын шақырттық, мақсат ағашқа күтім жасау, енді не дегенмен 7 ғасырдан астам уақытты артқа тастаған қасиетті ағашты күтіп ұстау қажет емес пе? Осы ниетпен арнайы маман алып келіп, өзінің дәрумендерімен ағашты емдеп, біраз жарасын жазғандай болды.

Иә, осылай «Киелі ағашты» өз көзімізбен көріп, қасиеттілігіне таңдай қағып қайтқан жөніміз бар. Ендігі тілек киелі орын мемлекеттік қолдауға ие болып, қолға алынып, ел ағылып келетін тарихи маңызы бар мекенге айналса.

Материалды көшіріп жариялау үшін редакцияның немесе автордың жазбаша, ауызша рұқсаты қажет және Qazaqstan tarihy порталына гиперсілтеме берілуі тиіс. Авторлық құқық сақталмаған жағдайда ҚР Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы заңымен қорғалады. [email protected] 8 (7172) 57 60 13 (ішкі — 1163)

Қазақстандағы ең ерекше ағаштар

Қазақстанның табиғаты көркем, жанға жайлы әсем жерлерге өте бай өлке екендігі шүбәсіз. Халқының көңілі қандай дарқан болса, жері де сондай кең қазақ даласының әрбір тасын, әрбір шөбін, әрбір суын білу, оны қастерлеу баршамыздың парызымыз. Осы орайда Әлемтану айдары еліміздегі ең ерекше деп танылған ағаштар туралы баяндайды.

Ең көне хан-ағаш

Қазақстандағы ең көне хан-ағаш – алып қарағаш. Ол Іле өзенінің «Алтын-Емел» ұлттық табиғи саябақ аумағында, Үлкен Қалқан тауының шығыс жағында өседі. Жасы 700 жылдан асқан. Бұл қарағаш Шыңғысхан шапқыншылығының куәгері деседі. Жергілікті халық ағашты күні бүгінге дейін қасиет тұтады.

Қасиетті қарағаш

Жуандығына алты адамның құшағы әрең жететiн 700 жастағы ерекше ағаш Жаркент қаласынан 30 шақырымдағы Әулие-ағаш ауылы маңында өседі. Бұл – кәдімгі қарағаш тұқымы. Мұндай алып ағаштар әлемнiң үш елiнде ғана бар. Олардың бiрi – Қытайда, бiрi – Меккеде болса, үшiншiсi – бiздiң жерге тамыр жайған екен. Киелi ағаштың қасында бiр тамырдан нәр алып тұрған жетi жас ағаш бар. Жұрт оларды жетi ағайынды деп атап кеткен. Және «Бозбала мен бойжеткен» аталған қос шынар да осы киелi ағаштың ұрпағы саналады. «Бозбала мен бойжеткеннiң» арасынан өткен әйелдер сәби сүю бақытына ие болады, ал Әулиеағаштың көз жасындай болып тамшылап тұрған көптеген сулар түрлі ауруларға ем деседі. 

Аталған ағашты тамашалау мақсатымен Америка, Австралия, Германия және басқа да шетелдерден туристер жиi келiп тұрады.

«Жетісулық недзвекция»

Бигнониевтік тұқымдастар тегіне жататын дара өкіл, аса сирек кездесетін ежелгі аласа бұта — «жетісулық недзвекция» өсетін әлемдегі жалғыз мекен – Шу-Іле шөлді таулары (Айтау). Бұтаның әдемі гүлдері оған әшекейлі түр береді. Бұта ғылымға 1909 жылы белгілі болды және өлкетанушы В.Е.Недзвецкий құрметіне осы атау берілді.

Тянь-шаньдық шырша

Іле Алатауындағы жалғыз қылқан жапырақты ағаш – Тянь-шаньдық шырша. Тянь-шань шыршасының ең үлкенінің жасы – 600 жыл шамасында, ол Түрген өзені бойында (Іле Алатауы) бір ағаштан анықталған.

Тянь-шаньдық шыршаның ең жуаны 1913 жылы Алматы маңындағы Кіші Алматы алқабындағы Горельник шатқалынан табылған. Түбінің диаметрі – 3 м шамасында, шеңберінің ұзындығы – 9,45 м. 

Қылқан жапырақты ағаштардың Қазақстандағы ең көп түрі — Алтайда. Мұнда шырша, май қарағай, қарағай, бал қарағай, сібір самырсыны өседі.

Ең көп таралған ағаш

Қазақстанда түрі ең көп тараған ағаш — сәмбі тал. Республикамызда мұның 22 түрі кездеседі.

Денсаулық ағашы

Қазақстандағы адам денсаулығына ең пайдалы өсімдіктің бірі —  ағаш тектес немесе бұтақ тұрпатты арша. Арша – ағаш-фармацевт. Осы өсімдік бөлетін фитоноцидтер адам денсаулығына ем болатын таза ауа тудырады. Мәселен, ғалымдардың мәліметіне сүйенсек, арша жылына орта есеппен 1 тоннадан аса шаңды жұтып, айнала­сы­на 1,5 мың литр оттегі бөліп шығарады екен. Арша ор­ма­нының 1 гектары жылына 18 миллион м3 ауа­ны көміртегі газынан тазартып, 50-65 тоннаға де­йін шаң-тозаңды зиянды газдардан арылтып, сүзіп оты­ратын көрінеді. Қазақ халқы аршаны «денсаулық ағашы» деп атайды.

Аршалар кейде 4 мың жылға дейін өсе береді. Ал, 500-600 жыл арша үшін қарапайым жастың бірі саналады.

Шөл даланың падишасы

Қазақстандағы ең төзімді ағаш – тораңғы. Ол шөлде, құмда, сортабанда өсе береді. Тораңғы жапырағы 50 градус шамасында өміршеңдігін сақтайды. Ел аузында «шөл даланың падишасы» атанған бұл өскiндi бүгiнде қазақ жерiнiң бiраз пұшпағы өзiнiң өрелi саясы санайды. Қазiр тораңғы тұқымдас ағаштың алуан түрi Қазақстанда Арал өңiрi мен Қызылорда облысынан басқа Балқаш пен Алакөл аумақтарында, Бетпақдала атырабында, Зайсан маңайында, Мойынқұм сауырында кездеседi.

Жеті ғасыр тіршілік етуін тоқтатпаған Әулиеағаш

Жеті ғасыр тіршілік етуін тоқтатпаған Әулиеағаш

Туған жерді қастерлеу әркімнің перзенттік парызы. Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың үстіміздегі жылы 12 сәуірде жариялаған «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында «Бізге «Қазақстанның қасиетті рухани құндылықтары» немесе «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасы керек. Әрбір халықтың, әрбір өркениеттің баршаға ортақ қасиетті жерлері болады, оны сол халықтың әрбір азаматы біледі» деп қазақтың қасиетті жерінің абырой-беделін асқақтатуды әрбір азаматқа тапсырған болатын.

Мені Елбасы ұсынысынан кейін «Туған жер» бағдарламасы аясында баспасөз беттерінде ел тарихын ұлықтайтын танымдық материалдар жариялана бастады. Тарихымызды кең дала төсіндегі тарихи орындар мен көне ескерткіштер, музейлердегі жәдігерлер арқылы насихаттасақ, жастар санасына неғұрлым сіңімді бола түсетіні анық. Иә, қазақатың қасиетті жері көркімен көз тартар әсем жерлерге, киелі мекендер көп қой. Соның бірі өзіміздің кіндік қанымыз тамып, туып-өскен ауылымыз – Әулиеағаш.

Аты айтып тұрғанда ауылымыздың бас жағында жеті ғасыр бойы саясы жұртты магниттей тартып тұрған Әулиеағашымыз бар. Бұл кәдуілгі Қазақстанның көптеген аймағында өсетін қарағаш. Елімізде көп таралған ағаштың бір түрі. Басты ерекшелігі ұзақ жылдар бойы көгеріп, көктеп тұрғаны. Әдетте қарағаштар 60-70 жылдан кейін өсуін тоқтатып, бұтақтары семе бастайтыны белгілі. Ал біздің ауылдағы Әулиеағаш жеті ғасырдан бері жапырақ жаюуын тоқтатпай, жазиралы Жаркент өңіріндегі туристер көп келетін нысандардың біріне айналып отыр. Соған қарағанда маған  қарапайым қарағаш жер-жерден келген халықтың ықылас-тілегінен қуат алып, ұзақ жыл жасап келе жатқандай әсер қалдырады.

SONY DSC

Иә, жергілікті халық оны киелі жер санайды. Бес футбол алаңындай жерді алып жатқан аумақта Әулиеағашты қаумалай өскен қалың ағашқа көз тастасаң, құды бір адам қолымен отырғызылған көрікті саябаққа ұқсатасың. Бірақ бұл өздігімен өскен «табиғи»  саябақ. Батыстан соққан самалмен жай ғана тербеліп, жапырақтар сыбырлаған қалың ағаштың саясына енсеңіз шілденің шіліңгір ыстығында жанға жайлы, ғажайып бір әлемге тап болғандай боласыз. Құстардың сайраған үні, төменде сылдырап ағып жатқан Қу өзенінің шуылы құлаққа талып естіледі.

Төрт бұрышты саябақтың дәл ортасында дініне жеті адамның құлашы әрең жететін алып Әулиеағаш көзге оттай басылады. Үлкен адамның құшағы әрең жететін алып бұтақтары иіліп, жерге тиіп, қайтадан көкке ұмтылғанын көресіз. Құды бір тіршілік етуге құмарлықтың белгісі секілді.

Қасиетті ағашытың айналасына сәкі орындық орнатылған. Алыстан Әулиеағашқа тәу етуге келген жұрт тізе бүгіп, мінәжат жасауына бар жағдай жасалған. Шыға берісті ауызы құлыптанған темір сауыт орналасқан. Мінәжат етуге келгенде қайтқан кезінде сол темір сауыттың көзінен садақаларын тастайды.

Кеңес заманында мұнда келушілер өздерінің күміс теңгелерін Әулиеағаштың түбіне тастайтын-ды. Ауылдың қозы-лағын баққан ойын балалары өзен бойындағы көкорайды жағалап келіп, жұрт тастаған күміс тиындарды жинап алып, дүкеннен тәтті сатып алушы еді. Ағаш түбінде жатқан тиындарға үлкендер мүлде қол салмайтын. Бұл таза ойын балаларына Құдайдың берген несібесі еді.

SONY DSC

Кейіннен аудан басшылары Әулиеағаштың айналасын қоршап, тазалап, алыстан келген адамдарға жөн сілтейтін шырақшы ұстауды қолға алды. Қазіргі таңда темір сауытқа түскен садақаның бәрі Әулиеағашты күтіп-баптауға жұмсалады. Ат шаптырым аумақты алып жатқан темір қоршауды жыл сайын сырлау, ішін тазалау бәрі-бәрі шырақшының мойнында. Тәу етіп келген туристерге бар жағдай жасалған.

Кезiнде бұл жерден Құдайдың жетi сүйiктi құлы Мекке-Мединаға сапар шегiп өткен деседi. Солардың iшiнде Шамашұрып деген Алланың нұрына шомылған әулие жатар мезгiлде қолындағы аса таяғын жерге шаншып қойыпты. Әулие сахарда тұрып қараса, әлгi түнде жерге қадап қойған асасы көктеп, тамырланып кеткен екен. Жаратқанның шексiз құдiретiне таң қалып, сансыз мақтау айтып тұрған Шамашұрыптың жүрегiне «Тиме, өсе берсiн!» деген аян келiптi. Мiне, содан әлгi асатаяқ көгерiп, қанатын кеңге жайып, тамырын тереңге тартып, жайқалып өсе бередi.

Киелi ағаштың қасында бiр тамырдан нәр алып тұрған жетi жас ағаш бар. Жұрт оларды жетi ағайынды деп атайды. Және «Бозбала мен бойжеткен» аталған қос шынар да осы киелi ағаштың ұрпағы саналады.

Біздің ауылдың тұрғындары қуаңшылық болған жылдары киелі ағаштың басына келiп тасаттық беретін әдеті бар. Қасиетті ағаштың қураған бұталары осы тасаттық кезiнде ғана ас пiсiруге пайдаланылады. Мұндай тасаттық сонау дінге он жерден тыйым салған Кеңес заманында беріліп келеді. Сондай тасаттыққа әжеммен бірге еріп барып, қатысқаным бар. Мұндай жөн-жоралғаны ауылдық кеңестің атқа мінерлерінің өзі қатысады. Халықта қарап қалмайды. Бәрі бір кісідей атсалысып, Әулиеағаштың басында құрбандық шалып, ас пісіріп, Құран оқылады.

Көктемде берілген осындай тасаттыққа қатысып, үйге қайтып келе жатқанда көптің тілеуі қабыл болып, нөсерлетіп жаңбырдың жауғанына куә болғаным бар. Мұны енді Құдайдың құдіреті демеске лажың жоқ. Жақсы тілек, жақсы сөз жарым ырыс деген осы ғой. Сол кезде әжем тоқтай қалып, қолын жайып, әлдебір дұғасын оқығаны жанымда мәңгілікке жатталып қалыпты. Осылайша біздің ауылдың тұрғындар Кеңес заманының өзінде Әулиеағаштың арқасында табиғатпен үйлесімді өмір сүріп, ата-баба дәстүрінен іргесін ажыратпады.

Біреулер Кеңес заманында ауылдық кеңестің адамдары мұндай іске қалай батылы барып барды деп ойлап қалуы мүмкін. Сол бір кезеңде Кеңес өкіметі дін мен дәстүрге қаншалықты тыйым саласа да біздің ауылдың тұрғындары ата-баба дәстүрін берік сақтап, ғасырлар бойы жасап келген жөн-жоралғысын сақтады. Ауыл, аудан басшылары тарапынан қандай да бір қысым болғанын да көріп, естіген емеспін.

SONY DSC

Менің бұл сөзіме ауданда өткен үлкен бір жиналыста өткен мына бір әңгіме айқын мысал бола алады. Бір жылдары ауданымызда ерте көктемнен жерге бір түйір тамшы тамбай, жердің тозаңы аспанға шығады. Жаңбыр жаумаған соң, жүгерінің өсімі де кешеуілдей берген сол, ауданның бірінші хатшысы ауыл-аймақтың басшыларын тегіс жинап, басқосу өткізеді. Сол кезде ауданның бірінші хатшысы ауыл басшыларынан бірнен соң бірін тұрғызып, қуаңшылыққа қарсы қандай амал-әрекет жасап жатқандарын сұрай бастайды. Кезек біздің ауылдың басшысына да жетеді. «Қуаңшылыққа қарсы ауыл тұрғындары бас біріктіріп, Әулиеағаштың басына тастаттық беріп, құрбан шалуды жоспарлап жатырмыз», – деп аңғал ағамыз ағынан жарылған ғой. Сол кездегі саяси жүйенің ұстанымына томпақ келетін мұндай аргументті естігін жиналысқа қатысушылар қыран-топан күлкіге қарық болыпты. Бірақ сол жиналыста сырттан келген бөтен ешкім болған соң, ауылымыздың басшысы мұндай үлкен қателіктен жазасыз аман құтылғанын білеміз. Арада ұзақ жыл өтсе де риясыз шын көңілден айтылған осы бір әңгіме әлі күнге дейін ел арасында айтылады.

Бүгінде Панфилов ауданы әкімдігі Жібек жолының бойындағы Әулиеағашты туристер ат басын бұратын маңызды нысандардың біріне айналдыруға бар күш-жігерін жұмсауда. Әулиеағаш аулының ортасын қақ жарып ағатын Қу өзенінің бойындағы ескі көпір қайта жөнделіп, ауыл арасындағы жолдар асфальтталған. Туристер жол азабын тартпай емін-еркін жетуіне бар жағдай қарастырылуда. Жолдың жөнделуі ауылымыздың жоғары жағындағы «Жаркент-Арасан» санаторийі жұмысының жандануына септесуде. Қазір ауылымыздағы біраз адамдар әйгілі демалыс кешенінде жұмыс істеп, отбасын асырауда.

Міне, Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласында көтерілген «Туған жер» жобасы қазірдің өзінде ел дамуына, өткен тарихымызды танып білуге, рухани жаңғыруымызға айырықша қозғау салып отыр. Сондықтан Президент мақаласында атап көрсетілген мәселелердің бәріне жіті көңіл бөліп, ортақ Отанымыз Қазақстанды дамытуға бар күш-жігерімізді жұмсауымыз керек.

Сәуле ҚАСЫМЖАНОВА, «Әулиеағаш» ауылының тұрғыны

Тарихы терең, қасиеті ерен — Киелі ағаш

ЖАРКЕНТ. ҚазАқпарат — Жерұйығы Жетісудың оңтүстік-шығысындағы жаннат өлке — жазиралы Жаркент жерінің даңқы жарты жаһанға жария десек, жаңылыса қоймаспыз.

Бұл өңірдің бұлайша әйгілі болуының бір ұшы осынау киелі топырақта жеті ғасырдан бері жайқалып өсіп тұрған, діңінің жуандығына жеті адамның құлашы әрең жететін алып ағаштың қасиетінде екенін еске салсақ, тағы да — артық айтпағандығымыз.

Жергілікті ел-жұрт әр қилы кезеңде «Әулиеағаш», «Үлкенағаш», «Жуанағаш» атаған осынау табиғаттың таңғажайып туындысы — жеріміздің, еліміздің мәңгілік мақтанышы! Күллі қазақ жеріндегі жасыл желектің анасы іспетті бұл киелі ағаштың аясынан жыл сайын егеменді еліміздің «Жасыл ел» бағдарламасы бойынша жүзеге асырылатын көгалдандыру, көркейту істері бастау алады. Сонымен қатар бұл ерекше ағаш «Рухани жаңғыру» бағдарламасы шеңберінде өмірге келген «Қазақстанның киелі орындары» тізімінің қатарына ресми түрде енген. Киелі ағаш өскен саялы тоғайдың кіреберісіне KR — код орнатылған. Биылғы жазда бұл киелі орынның айналасы арнайы жоспар бойынша абаттандырылып, бас-аяғы екі айдың ішінде адам танымастай өзгертілді. Құрылыс жұмыстары тура қасиетті Құрбан айттың қарсаңында толық аяқталып, көрінісі көз қызықтырар орынға айналды. Орайы келгенде осы орынды ізгі іс жөнінде тереңірек мағлұмат алу мақсатында біз Панфилов ауданының әкімі Өмірәлиев Талғат Әбенұлын әңгімеге тартқан едік.

— Сөз жоқ, ел мен жердің қадір-қасиеті осындай орасан зор ерекшеліктерімен еңселене түседі. Негізі, «Жаркент» атауы атала қалса, ең алдымен осы «Киелі ағаш» ойға орала кетеді. Қазақ тарихынан ойып тұрып орын алған атақты Орбұлақ шайқасындағы ұлы Жеңіс санаңа сап ете қалады. Қазақ бейнелеу өнерінің атасы Әбілқан Қастеев пен көзі тірісінде-ақ «Жетісудың бұлбұлы» атанған жезтаңдай әнші-сазгер Дәнеш Рақышевтың есімдері еске түседі. Сәулет өнерінің еш шегесіз тұрғызылған теңдессіз құрылысы — «Жаркент мешіті» сәулет-көркемөнер музейінің ғажайып ғимараты көз алдыңа келеді.

Осынау баға жетпес құндылықтарымыздың қадіріне жетіп, құрметтей білу — біздің азаматтық борышымыз, перзенттік парызымыз деп білеміз. Сонымен қатар оларды дәріптеп, әспеттеп, насихаттау да — осы заманғы озық үрдістің үлгісіне сәйкес келетіндігі де айдай ақиқат, — деп бастады әңгімесін өңір басшысы.

— Сөзіңіздің бағдарынан бағамдағанымыз — бұл тірліктеріңіз алдағы уақытта атқарылатын ауқымды шаралардың бастамасы-ау, сірә?

— Дұрыс аңғарғансыз. Мен жаңағы бейнелеу өнері мен ән көгінде жұлдызы жоғарыдан жарқыраған жерлес абзал жандардың аттарын, тарихи маңызы аса зор қасиетті орын мен сәулет ескерткішін тектен-текке еске алып отырған жоқпын. Алдағы уақытта оларды ұлықтау бағытында жан-жақты кешенді жұмыстар жүргізілетін болады.

Ал, Киелі ағаш жайлы мәселеге келсек, қазір алдын ала жасалған Бас жоспардың бірінші кезеңі бойынша (2020 жылдың маусым – шілде айлары) тек абаттандыру және көгалдандыру жұмыстары ғана жүзеге асырылды. Енді екінші кезеңде бұл орынды құжаттандыру, яғни, ресми шешім шығару, мемлекеттік акт және техникалық төлқұжат алу, сондай-ақ, топографиялық жұмыстардың кезегі күтіп тұр. Үшінші кезеңде жобалық-сметалық құжат жасатпақпыз. Төртінші кезеңде дәмхана, кәдесыйлар сататын дүкен, қонақ үй, тағы басқа да қажетті құрылыс нысандарын салып, түбінде осы орынды туристік базаға айналдырсақ деген ой-мақсатымыз бар.

— Ойларыңыз – орынды, мақсаттарыңыз — мәнді екен. Оның үстіне бұл орынның өзі-ақ осындай ордалы істерді орындауға сұранып-ақ тұр емес пе? Асқақтаған Арқас Алатауының баурайы, сарқыраған Бурақожыр өзенінің жағасы…

— Оһо, тура айттыңыз. Саф ауа, мөлдір су, самал жел, көкорай бел. Қол созым жерде — әйгілі «Жаркент-Арасан» және «Көктал-Арасан» шипажайлары. Балық аулап, атпен сейілдеуді ұйымдастыруға да болады.

— «Жұмыстың жақсы басталуы — істің жартысының біткені» деп жатамыз кейде желпініп. Ақиқатында да, мына Бас жоспардың бірінші кезеңінде бірталай шаруаның басын қайырыпсыздар.

— Иә. Бұрын бұл киелі орынға көлікпен Әулиеағаш — Еңбекші трассасынан батысқа қарай ойысып, біраз жер шаңдатып жүріп, барып келетінбіз. Қазір күре жолдан кілт бұрылып, үлкен қақпа алдындағы ауқымы әжептеуір автотұраққа ат басын бір-ақ тірейміз. Аяқ астымыз — түгел асфальт. Мүмкіндігі шектеулі жандардың автокөліктеріне де арнайы орын белгіленген. Айтпақшы, киелі ағашқа апаратын жаяу жүргінші жолдарына да пандус жасалған. Бір сөзбен айтқанда, мұнда зиярат етіп, тамашалап келушілерге жан-жақты жағдай жасауға тырыстық. «Ұлы сөзде ұяттық жоқ», тіпті әжетхананың өзін осы заманғы озық еуролық үлгіде жасаттық. Айнала түгелдей көкпеңбек шөп. Оның әр жерінде жартылай шымға шөгіп, жартылай жер бетінен көзге шалынып жатқан әр қилы пішінді шомбал тастардың өзі-ақ өзгеше көрінісімен еріксіз көз тартады. Төңірегіне жұпар шашып, хош исі танауды қытықтайтын, қызылды-жасылды түстері бірден жанарыңды жаулап, көңіліңді арбайтын алуан түрлі гүлдердің әсері тіптен ерекше. Жақтаулары темір шарбақпен оюланып, сәнделіп жасалған көпір астында сылдырлай аққан су толқыны да көтеріңкі көңіл-күй сыйлайды. Қас қарайысымен самаладай болып жарқырап жанатын электр жарығы бар маңайды сүттей аппақ сәулеге малындырады.

— Ең негізгі нысан — Киелі ағаштың маңы айрықша абаттандырылыпты…

— Алып ағашты айнала дөп-дөңгелек етіп, ені екі метрге жуық соқпақ жолға тротуар жасадық. Оны жағалай аралары бірдей қашықтықта адамдар отыратын он екі орындық орнаттық. Бұл — тегіннен-тегін емес, «Жыл — он екі айдың» нышаны. Әр орындықтың қарсысындағы арнайы тақтайшада қазақша (кирилицамен де, латын қарпімен де), орысша, ағылшынша тиісті жыл атаулары жазулы тұр. Мұның өзі зиярат етуге келгендердің өздері туған жылына сәйкес келетін орындықта біраз дамылдап отырғанда Киелі ағаштан бір тылсым қуат(энергия) алатыны туралы наным-сеніміне байланысты ойластырылған. Жалпы, мұнда келушілердің бірден назарын аударатын көрініс — тоғай іші тап-таза. Ағаштардың адам бойындай биіктіктегі діңдерінде ешқандай бұтақ жоқ. Бәрі әппақ етіп әктелген. Төбедегі жапырақтар арасынан саулай құйылған күн сәулесімен шағылысып төңірек түгелдей ақ нұрға шомылып тұрғандай. Тағы бір ғажабы: айналасындағы балғын ағаштардың барлығы алаңқайдың дәл ортасындағы алып ағашқа қарай дөңгелене басын иіп тұр. Бейне абыз ақсақалдың алдында ақыл-кеңесін тыңдап, тағзым етіп тұрған тәрізді.

Зер салып қарап, зерделей білген жан үшін мұнда таң қаларлық таңғажайып көріністер көп-ақ. Жергілікті жұрт «Бозбала мен бойжеткен», «Ағайындылар», «Бақ ашар», «Жеті ағаш», тағы басқа да ат қойып, айдар таққан ағаштарға зер сала қарасаң, бітім-болмыстарынан бұл атаулармен дәл үйлесетініне еріксіз таңдай қағасың. Алып ағаштың, сонымен қатар, ел аузында «Көз», «Құлақ», «Мұрын» деп аталып кеткен ағаштардың да тамырларының арасынан жылтырап жатқан су көзге шалынады. Бір қызығы, әлгі су шығып жатқан ойықтардың пошымы тура атауларына сәйкес келеді. Ел оларды ем ретінде пайдаланатын да көрінеді. Осы ағаштарға және алаңқайдың бір бұрышында ерте ғасырдағы Үйсін батырына қойылған белгітасқа баратын тарам-тарам соқпақтардың барлығына түгелдей Қату тауының тақтайша тақылеттес тастары төселген.

— Иә, аз ғана уақытта айтарлықтай іс атқарыпсыздар. Бұны жүзеге асырған кімдер? Қанша қаржы жұмсалды?

— Киелі ағаш өскен тоғайдың аумағы шамамен он гектарға жуық. Алып ағаштың төңірегі жеңіл-желпі сыпырылып қана тұрғаны болмаса, бұл ара біраз жылдан бері толық тазартылмаған күйі жатқан. Сынған ағаш бұтақтары мен бытысып өскен шөп-шалам, қурай-сурай, күл-қоқыстан аяқ алып жүру азап еді. «Тас түскен жеріне ауыр» деген сөз бар ғой. Осы орайда, іргедегі Үлкенағаш ауылдық округінің орталығы — Әулиеағаш ауылының тұрғындары нағыз азаматтық белсенділіктерін танытты. Ауыл әкімі Ермек Еркінұлы Нұрахметовтың ұйымдастыруымен ерікті түрде тегін жұмыс істеп, тоғайды түгелдей тап-тұйнақтай етіп тазартты. Абаттандыру жұмыстарын атқаруға да жұмыла кірісті.

Жалпы, бұл қасиетті орынды көркейтуге он миллион теңгеге жуық қаржы жұмсалды. Бірақ, бұған бюджет қоржынынан қара бақыр шыққан жоқ. Осындағы ауыл зейнеткерлері мен қарапайым таксшілерден тартып, аудандағы барлық қалалық, ауылдық округтер, бөлімдер мен кейбір қоғамдық ұйымдар шама-шарқынша өз үлестерін қосты. Серік Ақсубаев, Мақсат Көбелеков, Иманбек Түлкілиев, Иманбаевтар отбасы, тағы басқа да іскер жандар қомақты жәрдем жасады. «Максдорстройсервис», «Агам-Тас» жауапкершілігі шектеулі серіктестіктері мен «Медет» қонақ үй-мейрамхана кешені де көп көмек көрсетті. Сөйтіп, «Жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші, тайлы-таяғымыз қалмай еткен әрекетімізге Алла берекет беріп, көптен бері ойда жүрген бір ісіміз оңынан орындалды. Бұл тірлігімізге күн сайын жол-жөнекей соға кетіп, тамашалап қайтатын жолаушыларға қоса қона-түней жатып зиярат ететін міскін жандардың жүрекжарды ризалық лебіздерін естігенде бір марқайып қаламыз. Құт дарып, кие қонған туған топырағымызда жайқалып өсіп тұрған бұл алып ағашымыздың қастерлі қасиеті бүкіл адамзат баласын қазіргі әлемді шарпыған індеттен айығуға септігін тигізсін деп тілек тілейміз!

— Әңгімеңізге рақымет!

ЖЕТІ ҒАСЫРДЫҢ КУӘСІ: ЖАРКЕНТТЕГІ ӘУЛИЕАҒАШ ЖАҢА КЕЙІПКЕ ЕНЕДІ

ЖЕТІ ҒАСЫРДЫҢ КУӘСІ: ЖАРКЕНТТЕГІ ӘУЛИЕАҒАШ ЖАҢА КЕЙІПКЕ ЕНЕДІ

Жыл сайын мыңдаған саяхатшы үздіксіз келетін жазиралы Жаркент өңірінде халыққа «Әулиеағаш» атауымен танылған алып ағаш бар. Жеті жүз жылдан бері жасыл желегінен арылмай, тамырланып, қалың орманға айналған алып қарағаш халық үшін өте қасиетті болып саналады.

Биыл Үлкенағаш ауылдық округінің тұрғындары осынау табиғаттың таңғажайып жаратылысының төңірегін, орман ішін көріктендіруге үлкен күш жұмсады. Бұл іске Үлкенағаш, Еңбекші ауылдарын жалғайтын жолдың асфальттанғаны да түрткі болды.

Дөңестен алып ағашқа беттейтін кіреберіс жолға жаңадан баспалдақ құйылып, темір қоршаулар жаңартылды. Жаяу жүргіншілер жолы төселіп, келушілердің демалуы үшін алаңқайға орындықтар жасалған. Орман ішін жарықтандыратын электр жарығы тартылған. Ақшамда жанған электр жарығы таң ата бір-ақ сөндіріледі.

– Әулиеағаш Қазақстанның тарихи орындарын насихаттайтын «Тарихи жол» бағдарламасына енді. Қазір кез келген қазақстандық ғаламтордан оның көркі мен келбетін, өзіндік ерекшеліктерін қиналмай тауып көре алады. Аудан әкімі Талғат Өмірәлиевтің тапсырмасымен өңірдегі белгілі сәулетші Қайрат Абаевпен бірлесіп, тарихи қасиетті орынды көркейтудің жоспарын жасап, бірқатар құрылыс жұмысын атқарып та үлгердік. «Максжолқұрылыссервис» ЖШС 4,5 миллион теңгеге жаңа жол төсеп берсе, өңірдегі белгілі меценат С.Ақсубаев, ауыл жанындағы кірпіш зауытының қожайыны Т.Бағаев және ауыл ақсақалдары мен тұрғындардың қолғабысымен сәнді темір қоршаулар қойылып, тоғай ішіндегі Үйсін руының батыры Мыңбатыр Қойшыбекұлының зиратының айналасына мрамор плиталары төселді. Мұның барлығы өскелең ұрпақ үшін мол мұра екені анық, – дейді Үлкенағаш ауылдық округінің әкімі Ермек Нұрахметов.

Табиғи ескерткіштің жаңа құрылыс жобасы толық аяқталып, ресми ашылуы болғанша мұнда басқа да жұмыстар жасалмақшы. Әулиеағаш өзінің емдік қасиеттерімен де көпшілікке танымал. Ағаш шырыны көз, құлақ, тамақ, мұрын ауруларына таптырмас ем екенін де көпшілік жақсы біледі.

Жоспарланған жұмыс толық аяқталғанда Әулиеағаш жаңа көркімен бұрынғыдан да көп саяхатшыларды құшағына тартар қасиетті мәдени орынға айналатыны сөзсіз.

Мырзағали НҰРСЕЙІТ

Панфилов ауданы

Алматы облысы

Сурет — ғаламтордан

Әулие ағаш туралы мәлімет Әулие ағаш туралы мәлімет

Кейде керек емес паковать рюкзактар үшін алыс саяхаттар, тек заправить машинаны ткнуть нүктесі картада және двинуться 2-3 күн өтті. Мен сүйенсек өзіне мұндай көзқарас, қашан ломка жоқтығынан жол және саяхат болды невыносимой. Мұндай шағын саяхат қолдайды тонуста ақыл саяхатшы және қашпайды бастапқы симптомдары сағыныш бойынша алыс өтпелер. Осындай бір трипов біз мүлдем күтпеген жерден аттанды біріне әулиелер орындары Қазақстанның ежелгі ағашқа Әулие-ағаш (Үлкен-ағаш, Киелі-ағаш).

аулие-агаш

Қазақ тілінен аударғанда “киелі ағаш”. Мен ол туралы ештеңе дерлік білетін, тіпті собираясь жолға, тапсырмалары, біздің жол түсіреді бұл жаққа. Біз жай ғана прокатиться, переночевать көлінде және двинуть кері. Жол, әдетте, өзі расставила барлық басымдықтары.

МАҚАЛА МАЗМҰНЫ:

1 Киелі орын, Үлкен-Ағаш
2 киелі жерлер Қазақстанда қандай пусты
3 киелі жерлер Жаркент
Киелі орын, Үлкен-Ағаш
Киелі орын орналасқан 320 шақырым жерде, Алматы, Көктал кентінде, недоезжая 30 км дейін Жаркент кішкентай огороженом лесочке, ағаштар онда қандай мистическим түрде склонили бұтақтары жағына Әулие-ағаш, ол өзі ұсынады үлкен қарағаш, жасы шамамен 700 жыл. Жанында кішкентай мешіт және үй қараушы қызметтері енгізілді — тети Раи, ол радушием қарсы алады. Бір қызығы, Әулие-ағаш емес, жаныңызда тұрған мазары және мешіті, өте языческий. Шамасы, мұра тенгрианства және ежелгі анимизма өте крепко замешалось бастап келген мұнда ислам. Сондықтан таң қалуға болмайды, көріп на скамейках у ағаштың молитвенно сложивших алақан мұсылмандар.

Тыныштық пен тыныштық — алғашқы өлшемдерін анықтау менімен қасиетті орын. Барлық олар өз бар, олардың әрқайсысы іздеп, өзінше. Мен әрқашан ориентируюсь ішкі сезім, әрекет, оларды түсіндіру немесе қалай да білдіру (жарайды: кейде бәрін айтамын).

Сондай-ақ, оқыңыз: Астананың Көрікті жерлері: пікір көзімен путешествующего веб-шебері
Келгеннен кейін – Әулие-Ағаш, мен батпаса да медитацию жинағында громадных бұтақтар мен естігенін, далекий зов бейтаныс маған ата-бабаларымыздың шепчет бірге тармақтары неведомые бұрын-соңды болып көрмеген маған ән. Мүмкін, өткен өмір мен кочевником, әйтпесе қайдан сүйіспеншілігі жолдармен және шексіз далалары. Жалпы, ашып, өзіне дербес саяхат жағымды, таңқалып сол, қай сынып өңірде тұрамыз. Бірегейлігі табиғат Алматы облысының мүмкіндік береді тәулігіне жүріп барлық дерлік климаттық аймақтар: мәңгілік мерзлоты тау шыңы дейін шаңды шөл Немесе мен Оңтүстік балқаш маңы. Мұндай алуан түрлілік — жай қару үшін затосковавшего жолдар бойынша: выбирай бағыты мен езжай куда глаза глядят. Міндетті түрде табасың деп.

Қасиетті орындары Қазақстанда қандай пусты
Бұрыннан өзіне әзірледі тәсіл: жергілікті көрнекті орындар баруға ат салысты. Игілігі үшін, жылжытуға мүмкіндік береді демалыс. Сондай-ақ Әулие-ағаш, біз келіп түнеумен жексенбі, әрі екі рет. Біз любезно пускали переночевать ” үй, мешіт, дастархан жайылып, ломившийся атынан тәттілер мен палау. Біз удовлетворились шай, содан арналған үстел сатып алынған қауын-қарбыз және кәмпиттер.

Қасиетті орындары Жаркент
Келесі күні біз тронулись жолы поутру, шешіп келуге тағы бір жергілікті ерекшелігі — Жаркентские мешіт пен шіркеу. Шіркеуінің күтпеген жерден табылған қуаты Әулие Василий, расстрелянного большевиктер 20 ғасырдың басында. Оның денесі, накрытое саваном жатыр астында шыны қақпағы бар ағаш саркофаге. -Савана выглядывает қара иссохшая қол, өзінің түрі екендігін тағы бір рет напоминающая туралы бренности адам өмірі. Жаркент мешіті-ден астам жасампаз. Алайда, дүйсенбі күні ол жабық болды, бірақ, әсіресе, біз үшін жасады ерекшелік ашты, қақпасы, тіпті экскурсия өткізді.

Жаркент мешіті

Мешіт разукрашена свастиками, ал тақ муллы — торабы сансары. Қытай шебері қарамастан, қойылған ТТ жасауға мешіті, сатты ескере отырып, оны өз буддистких артықшылық. Және айту керек, бұл өте тамаша. Аңыз бойынша, кейін мастер бітірген өз туындысы, оның қандай адам, қандай ослепили, қажеттілігі повадно оған тағы что-нибудь тағы басқа құру. (ал аулада, айтпақшы, ортасы 19 ғасыр).

Сондай-ақ, оқыңыз: Саяхат автостопом алматыдан Астанаға
Торабы сансары қабырғаларында мешіт

Жалпы, мені әрқашан таң қалдырды үлгілері тарих, қашан құдайдың храмдар салынды ” қан мен сүйектерде: адам соқырлық және надандық оңай путали (және жалғастыруда шатастыруға) извилины у басқарушы әулеттің қоя мимолетные адам құмарлықты жоғары мәңгі. Кейде араластыру арқылы олардың бір-бірімен. Таңқаларлық емес, бұл басқа шектен — большевиктердің, санасында туындаған картиналар порабощающей билік дін және раболепного преклонения жұмыс сынып, бұл выливалось ” тағы басқа сол қантөгісті.

Қуантады нақты қасиетті орындар уайымдайды, барлық империясының билеушілерінің және адами тілегі. Алайда, олар пайда болады жаулары. Сонымен, әңгімесі бойынша жергілікті тұрғындар Әулие-ағаш тырысты өртеп жіберген қандай да бір ислам фанатики. Ағаш зардап шекті, бірақ выжило. Алайда, ірі бұтақтары мен діңі барлық сияқты погорели, придало ағашқа үлкен мистическую болады.

П. С. Жалпы, қалай болды өзі тебуді аймақ бойынша (Алматы облысы), өте қызығушылық таныта бастады, оның тарихымен, радиосының ” эфирінен қазақтың қаһарман және всяческими ұқсас святыми кей жерлерде. Тіпті встреченный біз Өзбекстанда саяхатшы Қытайдан мені археолог атады… Алайда, кейін бірнеше осындай сапарлар туындаған сезім, бұл объездил барлық бай… Сондықтан, бұл сапарды тоқтатты. Дейін жаңа пришедшей ақпарат…

Шіркеу бастап мощами әулие Василий

Ал закуску — қызықты бейне мистификациями радиосының ” эфирінен қазақтың қаһарман про біздің дала мен Киелі https://www.youtube.com/watch?v=QzdJOD4kELI Видео ұсынады≤.

Киелі ағаш, Киелі Агаш орналасқан Алматы облысы Панфилов ауданында 310 шақырым шығыста. Ауылынан Кокктал қалады жүріп емес, 20-дан астам шақырым арқылы шағын кенті, Киелі Ағаш, соқпай өзені арқылы өтетін көпір және шамамен 1 шақырым кейін көпір қажет свернуть солға асфальтовой жолдың үйіне ширакши, қадағалайды, ағашқа соғылған.
Айналасында ескі ағаштың орналасқан тенистая карагачевая роща орналастырылған қоршалған металл шарбақпен қоршалады. Жүрегінде тоғайлар асқақтап тұр үлкен қарағаш 6,5 метр обхвате, жасы асып 700 жыл.
Аңыз бойынша, дәл осы жерде көпес Байбосын, водивший керуендер жібек жолы бойынша, тоқталып, қону және воткнул жерге өз асатаяқ. Ал ояндым, онда табылған орнында посоха жас көшетін отырғызды.
Басты аллеясы тоғайлар вымощена скальником, кей жерлерде жарыс аяқталды орындықтары бар бір беседка, оның үстінен жоғары арналған ағаш примотана скотчпен бейнекамера. Қасында могучим ағашы, молчаливым куә болған көптеген ғасырлар, теңбе-тең туралы ойға қарқынды несущемся.
Жылдар өтті, тянулись ғасырдың сменялось көптеген ұрпақ, адамдар шайқасқан және таңдамалы одақтар, ал үлкен ағаш тыныш бойлы, айналасында всходило және взрослело ұрпақ жасай отырып, айналасында өз прародителя салқын рощу.
Өйткені ағашы қасиетті болып саналады, кез келген загадать тілек, прижавшись – могучему оқпан және привязав – опустившимся астында ауырлық дәрежесімен уақыт тармақтар платочек.
Мөлшері платочков тура пропорционалды ауқымы тілегі: бұтақтары безендірілді ленточками, платками, тіпті жұп жаялықтар!

Кенті, Әулие-Ағаш.
Кенті, Әулие-Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.
Қасиетті ағаш Әулие Ағаш.

DoesNotExist at / kk / objects /% d0% 90% d0% bb% d0% bc% d0% b0% d1% 82% d0% b8% d0% bd% d1% 81% d0% ba% d0% b0% d1% 8f% 20% d0% be% d0% b1% d0% bb% d0% b0% d1% 81% d1% 82% d1% 8c / 29/

 {} 

 [] 

 ['tourismkaz.kz', 'localhost'] 

 Истинно 

 ['django.contrib.auth.backends.ModelBackend '] 

 '********************' 

 'авториз. Пользователь' 

 '/ главная / джанго / тур' 

 {'по умолчанию': {'НАЗАД': 'django.core.cache.backends.locmem.LocMemCache '}} 

 «по умолчанию» 

 '********************' 

 600 

 31449600 

 Нет 

 Ложь 

 "csrftoken" 

 '/' 

 'Lax' 

 Истинно 

 'джанго.views.csrf.csrf_failure '

 'HTTP_X_CSRFTOKEN' 

 [] 

 Ложь 

 {'default': {'ATOMIC_REQUESTS': false,
             "АВТОКОММИТ": Верно,
             'CONN_MAX_AGE': 0,
             'ДВИГАТЕЛЬ': 'django.db.backends.postgresql ',
             "HOST": "127.0.0.1",
             "NAME": "tour_db",
             'ОПЦИИ': {},
             'ПАРОЛЬ': '********************',
             'ПОРТ': '',
             'TEST': {'CHARSET': нет,
                      "COLLATION": нет,
                      "ЗЕРКАЛО": Нет,
                      "NAME": Нет},
             "TIME_ZONE": нет,
             "ПОЛЬЗОВАТЕЛЬ": "туризм"}} 

 [] 

 2621440 

 1000 

 'N j, Y, P' 

 ['% Y-% m-% d% H:% M:% S',
 '% Y-% m-% d% H:% M:% S.% f ',
 '% Y-% m-% d% H:% M',
 '% Y-% m-% d',
 '% m /% d /% Y% H:% M:% S',
 '% m /% d /% Y% H:% M:% S.% f',
 '% m /% d /% Y% H:% M',
 '% m /% d /% Y',
 '% m /% d /% y% H:% M:% S',
 '% m /% d /% y% H:% M:% S.% f',
 '% m /% d /% y% H:% M',
 '% m /% d /% y'] 

 'с.ш., г' 

 ['% Y-% m-% d',
 '% m /% d /% Y',
 '% m /% d /% y',
 '% b% d% Y',
 '% b% d,% Y',
 '% d% b% Y',
 '% d% b,% Y',
 '% B% d% Y',
 '% B% d,% Y',
 '% d% B% Y',
 '% d% B,% Y'] 

 Истинно 

 Ложь 

 '.'

 'utf-8' 

 'текст / html' 

 'django.views.debug.SafeExceptionReporterFilter' 

 'django.core.files.storage.FileSystemStorage' 

 'webmaster @ localhost' 

 "

 "

 [] 

 'джанго.core.mail.backends.smtp.EmailBackend '

 "локальный хост" 

 '********************' 

 "

 25 

 Нет 

 '********************' 

 '[Джанго]' 

 Нет 

 Ложь 

 Ложь 

 Ложь 

 'utf-8' 

 Нет 

 ['django.core.files.uploadhandler.MemoryFileUploadHandler ',
 'django.core.files.uploadhandler.TemporaryFileUploadHandler'] 

 2621440 

 Нет 

 Нет 

 0 

 [] 

 Нет 

 Нет 

 'джанго.forms.renderers.DjangoTemplates '

 [] 

 ['приложение',
 'django.contrib.admin',
 'django.contrib.auth',
 'django.contrib.contenttypes',
 'django.contrib.sessions',
 'django.contrib.messages',
 'django.contrib.staticfiles'] 

 [] 

 (('en', 'английский'), ('kk', 'казахский'), ('ru', 'русский')) 

 ['он', 'ар', 'фа', 'ур'] 

 'ru' 

 Нет 

 Нет 

 "django_language" 

 '/' 

 ('локаль',) 

 {} 

 'лог.config.dictConfig '

 '/ аккаунтов / профиль /' 

 '/ accounts / login /' 

 Нет 

 [] 

 "

 "

 'джанго.contrib.messages.storage.fallback.FallbackStorage '

 ['django.middleware.security.SecurityMiddleware',
 'django.contrib.sessions.middleware.SessionMiddleware',
 'django.middleware.common.CommonMiddleware',
 'django.middleware.csrf.CsrfViewMiddleware',
 'django.middleware.locale.LocaleMiddleware',
 'django.contrib.auth.middleware.AuthenticationMiddleware',
 'django.contrib.messages.middleware.MessageMiddleware',
 'джанго.middleware.clickjacking.XFrameOptionsMiddleware '] 

 {} 

 'F j' 

 0 

 '********************' 

 '********************' 

 Ложь 

 'Туризм.urls '

 '********************' 

 Истинно 

 Истинно 

 Истинно 

 Истинно 

 Истинно 

 Нет 

 [] 

 Нет 

 Ложь 

 'корень @ localhost' 

 «по умолчанию» 

 1209600 

 Нет 

 Истинно 

 'sessionid' 

 '/' 

 'Lax' 

 Ложь 

 'джанго.contrib.sessions.backends.db '

 Ложь 

 Нет 

 Ложь 

 'django.contrib.sessions.serializers.JSONSerializer' 

 'Туризм.настройки '

 'м / д / г P' 

 'м / д / год' 

 'django.core.signing.TimestampSigner' 

 [] 

 [] 

 ['django.contrib.staticfiles.finders.FileSystemFinder ',
 'django.contrib.staticfiles.finders.AppDirectoriesFinder'] 

 'django.contrib.staticfiles.storage.StaticFilesStorage' 

 '/ home / django / tour / static' 

 '/ статический /' 

 [{'APP_DIRS': Верно,
  'НАЗАД': 'django.template.backends.django.DjangoTemplates ',
  "DIRS": [],
  'OPTIONS': {'context_processors': ['django.template.context_processors.i18n',
                                     'django.template.context_processors.debug',
                                     'django.template.context_processors.request',
                                     'django.contrib.auth.context_processors.auth',
                                     'django.contrib.messages.context_processors.messages']}}] 

 [] 

 'джанго.test.runner.DiscoverRunner '

 ',' 

 'П' 

 ['% H:% M:% S', '% H:% M:% S.% f', '% H:% M'] 

 'Азия / Алматы' 

 Истинно 

 Истинно 

 Ложь 

 Истинно 

 Ложь 

 Ложь 

 'Туризм.wsgi.application '

 «ОТКАЗАТЬ» 

 'F Y' 

| silkadv.com

Аэлита Ахметсалимкызы — успешный предприниматель, умелый разнорабочий, заботливая мама и патриот своей страны.- Экспо и женщины

История моего успеха началась на заре Независимости нашей республики в 1991 году, когда я открыл компанию «Жанель», которая занималась организацией туристических поездок по самым популярным направлениям: Китай, Иран, Турция. С 2002 года создано крестьянское хозяйство «Айка» Зайсанского района, где мы стали заниматься разведением крупного рогатого скота, лошадей, овец, в этом году завезли около 200 голов благородных оленей. Параллельно расширялись и развивались предприятия, работающие в смежных отраслях с крестьянским хозяйством.Сегодня наряду с крестьянским хозяйством здесь: рынок «Береке» (Зайсан), супермаркет Айка (Усть-Каменогорск), кафе «Караван» (Усть-Каменогорск), кондитерский цех, пекарня, полуфабрикаты, сеть АЗС. нефтебаза в Усть-Каменогорске и многое другое.

У меня сильная команда. Сфера нашей деятельности не ограничивается Зайсанским районом, у нас есть посевные площади и кормовой комплекс в селе Узын-Агаш Алматинской области. Также в 2016 году силами КХ «Айка» в Зайсанском районе был заложен большой яблоневый сад, который в дальнейшем будет развивать направление производства плодово-ягодной продукции в регионе.В 2013 году крестьянское хозяйство «Айка» получило право пользования землями охотхозяйства «Зайсанское», расположенного к юго-востоку от города Зайсан на склонах Саурского хребта. Это событие дало толчок развитию

участие и развитие охотничьего и других видов туризма в Зайсанском районе. В результате за 4 года деятельности по данному направлению в сфере туристического бизнеса были задействованы жители и объекты Усть-Каменогорска и еще 4 районов области. За это время нас посетили туристы из Польши, Испании, Италии, Англии, Франции, Дании, Румынии, Швейцарии, Австралии, США, Украины и России.В 2016 году при поддержке ПРООН в Казахстане открылась фазановая ферма. Это направление способствует пополнению этой красивой, интересной для охотников птицы на Саурском хребте. Мы активно занимаемся благотворительной деятельностью. Мы взяли шефство над детским домом «Умит» в Усть-Каменогорске. Мы регулярно оказываем помощь участникам Великой Отечественной войны и инвалидам, детскому отделению Республиканского онкологического центра, а также спонсируем спортивные мероприятия. В 2001 году в Зайсане была построена мечеть, которая позже была передана Духовному управлению мусульман Казахстана.

История моего пути в бизнесе — это пример того, что в нашей стране созданы все условия для поддержки предпринимательской инициативы и развития малого и среднего бизнеса. Я всегда слежу за тем, какие инновации есть у нас в стране. Ежегодные послания нашего президента для нас, предпринимателей, — это видение новых перспектив и руководство к действию. Мы работаем над повышением заработной платы наших сотрудников.

В качестве хобби увлекаюсь охотой, историей и географией родного края, разводлю чистокровных английских лошадей.Считаю свою семью самым значительным достижением для себя. Женат, трое детей, трое внуков. Старшая дочь окончила университет в Англии, средняя дочь — студентка Медицинской академии им. С.Д. Асфендияровой в Алматы, младший сын окончил Интеллектуальную школу Первого Президента в Усть-Каменогорске. Считаю, что смог реализовать свой потенциал, активно участвую в развитии своего региона.